XXmysteries

Προμνησια ( deja vu )



Ο όρος προμνησία περιγράφει την αίσθηση που εχει κάποιος οτι έχει δει ή βιώσει μία κατάσταση ξανα στο παρελθον.Ο ορος που
συχνότερα χρησιμοποιείται  λεγεται déjà vu και στη γαλλική γλώσσα σημαίνει "ήδη ιδωμένο".
Η εμπειρία της προμνησίας συνοδεύεται συνήθως από μία αίσθηση "παράξενου", και αποδίδεται από το υποκείμενο της εμπειρίας σε όνειρό του, παρόλο το ότι υπάρχει η αίσθηση ότι η εμπειρία έχει πραγματικά υπάρξει στο παρελθόν.

Το φαινόμενο  είναι αρκετά συχνό και επίσημες έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο από το 70% των ανθρώπων το έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους.Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται με μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες 15-25 ετών και ελαττώνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο επιρρεπή είναι άτομα σε συνθήκες κόπωσης και στρες, ανώτερου κοινωνικού και μορφωτικού επιπέδου και όσοι ταξιδεύουν συχνά. Υπάρχουν αναφορές σε εμπειρίες προμνησίας στη λογοτεχνία του παρελθόντος, γεγονός που αποδεικνύει ότι το φαινόμενο δεν είναι νέο.

Επιστημονική έρευνα

Το φαινόμενο έχει ερευνηθεί εκτεταμένα τα τελευταία χρόνια από ψυχολογική και νευροφυσιολογική σκοπιά. Η εξήγηση που δίνεται είναι ότι πιθανότατα πρόκειται για μία ανωμαλία της μνήμης. Συγκεκριμένα ο εγκέφαλος εσφαλμένα "πιστεύει" οτι έχει καταγεγραμμένη μία εμπειρία, ενώ δεν την έχει. Η εξήγηση αυτή στηρίζεται από το γεγονός ότι μπορεί μεν το άτομο να πιστεύει οτι η εμπειρία του έχει ξανασυμβεί, αλλά δεν είναι σε θέση να ανακαλέσει τη χρονική στιγμή ή τις συνθήκες.

Έρευνες έχουν δείξει συσχέτιση της προμνησίας με διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια και η επιληψία. Οι σχέσεις αυτές σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες υπονοούν ότι το φαινόμενο είναι μία νευρολογική διαταραχή στα ηλεκτρικά φορτία του εγκεφάλου, διαταραχή που φυσικά δεν είναι απαραίτητο να είναι σοβαρή αφού είναι αρκετά συνηθισμένη και καθημερινή σε πολλούς υγιείς ανθρώπους.

Βέβαια έχουν αλλάξει αρκετες θεωρήσεις με την προμνησία , όπως εκείνη που έλεγε πως οφείλεται σε παραστάσεις που η διαδρομή τους από το ένα μάτι στον εγκέφαλο ήταν λίγα μικροδευτερόλεπτα μεγαλύτερη από εκείνη των παραστάσεων που έφταναν στο άλλο μάτι.

Στο Leeds, επιστήμονες είχαν διαπιστώσει πως ένας τυφλός εκδήλωνε προμνησία μυρίζοντας, ακούγοντας και αγγίζοντας κάποια αντικείμενα. Στο περιοδικό Brain and Cognition δημοσιεύτηκε πως ένας άνδρας που ξεκούμπωνε το φερμουάρ του σακακιού του ακούγοντας μιαν ορισμένη μουσική, ή που συζητούσε στο εστιατόριο κρατώντας ένα δίσκο, προκαλούσε εκείνες τις στιγμές φαινόμενα προμνησίας σε τυφλό.

Ο ερευνητής Akira O’Connor, (Ινστιτούτο Ψυχολογικών Επιστημών του πανεπιστημίου του Leeds), αναφέρει πως η παλιά εξήγηση που σχετίζεται με την καθυστέρηση που οφείλεται στην οπτική οδό δεν επιβεβαιώνεται από τις παρατηρήσεις. Το κυριότερο εμπόδιο στη σχετική έρευνα του φαινομένου είναι πως τα σχετικά συμπτώματα δεν εμφανίζονται με παραγγελία και δεν προκαλούνται με βάση προφανή τάξη πραγμάτων.

 Ο Ο’Connor ισχυρίστηκε πως τέτοια φαινόμενα μπορεί να προκαλούνται και όταν μια περιοχή του εγκεφάλου σχετική με την οικειότητα διαρρηγνύεται. Σε πείραμα, ζητήθηκε από μερικά άτομα να θυμηθούν λέξεις και μετά τα υπνώτισαν, για να ξεχάσουν τις λέξεις. Μετά τους έδειξαν τις ίδιες λέξεις για να τους προκαλέσουν την εντύπωση πως τις έχουν κάπου ξαναδεί. Περίπου τα μισά άτομα στο πείραμα ανέφεραν πως ένιωσαν κάτι παρόμοιο με την προμνησία.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη χρόνια μορφή του φαινομένου. Τα άτομα που το βιώνουν έχουν υπερδραστήριο ή συνεχώς διαγερμένο το κύκλωμα του μετωπιαίου λοβού, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία των αναμνήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αναμνήσεις εκεί που δεν υπάρχουν.


Μια αρκετά κατανοητη περιγραφή για τα φαινόμενα της προμνησίας δίνεται σε ενα δημοσιευμένο κείμενο.Ετσι αν φανταστούμε τον εγκέφαλο σαν ηλεκτρονικό υπολογιστή: κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή, ο υπολογιστής αυτός “αποθηκεύει” στην μνήμη του όλα όσα συμβαίνουν, σαν “αρχεία” με ημερομηνίες. Μέσα στη μνήμη του βρίσκονται δισεκατομμύρια αρχεία, που όλα τα παίρνει σαν παλιά. Κάθε αρχείο “παλιώνει” μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου και συνέχεια καταχωρούνται καινούργια.

Το Deja vu είναι μια μικρή και προσωρινή βλάβη, στην οποία ο υπολογιστής, αντί να αποθηκεύσει το καινούργιο αρχείο σαν καινούργιο, “μπλοκάρει” και το αναγνωρίζει σαν παλιό που ξανανοίχτηκε μόλις, σαν ανάμνηση δηλαδή. Κι έτσι, ενώ εμείς θα έπρεπε να αισθανόμαστε πως κάτι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή για πρώτη φορά, μας δίνεται η εντύπωση πως έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν και το ξαναζούμε ίδιο και απαράλλαχτο πάλι.

Υπάρχει και η εξήγηση της ανάκλησης ξεχασμένου λήμματος της μνήμης. Δεν είναι ίδιο με το “ζωντανό” λήμμα της στιγμής. Διαθέτει κοινά γνωρίσματα. Από αυτά κάποιο ενεργοποιεί την ανενεργή μνήμη. Μπορεί κάποιος, πριν από πολύ χρόνο, να εντυπωσιάστηκε από μια πολύ ωραία, καλοδουλεμένη, καλλιτεχνική ταμπέλα, που είδε σε κτήριο. Αν περάσουν πολλά χρόνια χωρίς οπτική επαφή με την ταμπέλα, θα την ξεχάσει.
Σε περίπτωση που συμβεί, σε άλλο χώρο, να δει ο ίδιος άνθρωπος μια ταμπέλα με οπτικά πολύ συγγενικά με της πρώτης ταμπέλας στοιχεία, που αστραπιαία μπορεί να ενεργοποιήσουν “βίαια” την ανάκληση του λησμονημένου αντικειμένου της μνήμης, είναι πιθανό τα δύο ετερόχρονα γεγονότα να μπερδευτούν, με τα στοιχεία του παρελθόντος να εκδράμουν αφηνιασμένα στο παρόν λήμμα. Οι “συγγενείς” αυτές παραστάσεις διόλου αποκλείεται να διασυνδέονται και ονειρικά, (η μία να είναι πραγματική και η άλλη ονειρική, από κάποιο όνειρο)…

Παραψυχολογία

 Η προμνησία έχει ακόμα συσχετιστεί με μη επιστημονικά αποδεδειγμένα φαινόμενα όπως η μετενσάρκωση ή η εξωαισθητηριακή αντίληψη. Στην πρώτη περίπτωση, η αίσθηση της ανάμνησης που έχει το άτομο αποδίδεται στο ότι είχε μία παρόμοια εμπειρία σε προηγούμενη ζωή του. Στη δεύτερη περίπτωση, η εξήγηση που δίνεται είναι ότι το άτομο είχε "προφητέψει" την εμπειρία που βιώνει, μέσω π.χ. ενός ονείρου.

 Ετσι μέσω του ενστίκτου είναι δυνατό να προκύψει προφητεία, (προ-φημί: προλέγω), στη διάρκεια του ύπνου, σαν όνειρο,( εξωαισθητηριακή αντίληψη ). Με παρόμοιο τρόπο, η μνήμη είναι σε θέση να επανενεργοποιήσει παλιό, ακόμη και παμπάλαιο ξεχασμένο όνειρο…

Με την προϋπόθεση της αποδοχής μετεμψυχωτικών δεδομένων, τα λήμματα της νόησης μπορεί να είναι εικόνες από προηγούμενη/νες ζωή/ές. Η μετενσάρκωση δηλαδή ενέχει εξηγήσεις που σχετίζονται με ερεθίσματα που ενεργοποιούν δεδομένα της μνήμης από προηγούμενες ζωές.

Αξιοσημείωτο είναι το ότι η προμνησία που παρατηρείται στα μικρά παιδιά πάρα πολλές φορές πλησιάζει στα χωράφια των μυστικιστικών θεωρήσεων. Στους ενήλικες παρατηρούνται φαινόμενα προμνησίας που εξηγούνται με την ψυχολογική και γενικά με την επιστημονική θεωρία. Έφηβοι και άτομα τρίτης ηλικίας εμφανίζουν προμνησία που συνάδει με την “προφητική” θεωρία. Η ηλικία του ανθρώπου σίγουρα επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου όπως και των συναισθημάτων. Η προμνησία είναι “φαινόμενο” του ανθρώπινου ιδιοσκευάσματος. Ο κόσμος των ονείρων είναι δικός μας. Και η ζωή μας είναι ένα όνειρο!!!